Wegpiraten
voor black face
Niet
de “dubbele standaard” is het probleem – maar witte suprematie!
De
Nederlandse samenleving heeft een racismeprobleem. Je moet wel héél
erg blind zijn voor de feiten om daar nog omheen te kunnen, want de
voorbeelden stapelen zich op. Maar dat wil niet zeggen dat het
probleem ook altijd op de juiste manier wordt geduid – ook niet in
anti-racistische hoek. Vaak wordt beweerd dat de overheid een
“dubbele standaard” hanteert in haar betrekking tot verschillende
groepen burgers. En dat betekent dat witte mensen worden
geprivilegieerd ten opzichte van bruine en zwarte mensen.
Racisme, zo
luidt de implicatie, is vooral oneerlijk en inconsistent. Maar is dat
wel écht wat hier op het spel staat? Of leiden noties als “dubbele
standaard” en “wit privilege” ons wellicht ook af van het échte
probleem? Want witte suprematie is niet zozeer “oneerlijk”
of “inconsistent” – het is een vorm van geweld en
onderdrukking. Hoog tijd, dus, dat we dit beestje bij de naam noemen.
Een
greep uit het dagelijks nieuws volstaat om te illustreren dat er iets
goed mis is in onze samenleving. Afgelopen weekend nog werden
anti-Zwarte Piet demonstranten die op weg waren naar de landelijke
intocht van Sinterklaas in Dokkum, midden op de snelweg door
extreem-rechtse lieden tot stilstand gebracht.
De witte mannen in kwestie werden niet gearresteerd voor het
moedwillig creëren van een gevaarlijke verkeerssituatie (hetgeen
overigens ook diverse ongelukken en lichamelijk letsel tot gevolg
had). In plaats daarvan gaf de opgetrommelde politie hen
schouderklopjes. Toen de actievoerders uiteindelijk onder
politie-escorte hun reis konden voortzetten, bleek al snel dat ze
juist van de intocht in Dokkum werden weggeleid. Immers, zo vertelde
de politie hen: een van de voorwaarden om te ‘mogen’ demonstreren
in Dokkum was dat ze op tijd zouden zijn. En dat was, door alle
oponthoud onderweg, niet langer mogelijk. Dus werd hun protest
verboden (de demonstranten die Dokkum wél op tijd wisten te
bereiken, werden overigens eveneens weggestuurd).
Twee dagen later
staan de kranten er vol mee. De Volkskrant serveert de demonstranten
al in de koppen af als “zeurpieten”. Staatssecretaris Knops uit
zijn begrip voor de dollemansactie van deze witte mannen, ook al
erkent hij dat ze de wet overtraden. En Jenny Douwes, die een paar
dagen tevoren in een filmpje had
opgeroepen tot
het opwerpen van wegblokkades, wordt in lokale en landelijke pers
gelauwerd als een nationale held.
En dan is de maandag nog niet eens voorbij, en komt het volgende nieuws binnen: in het proces tegen de Haagse agenten die Mitch Henriquez’ dood op hun geweten hebben, wordt door het OM geen enkele straf geëist. Op basis van de ronduit absurde stelling dat Henriquez ook had kunnen overlijden als er geen nekklem op hem was toegepast, betoogt men dat het de agenten in kwestie niet echt is aan te rekenen. Weliswaar hebben zij Henriquez mishandeld en buitenproportioneel veel geweld gebruikt bij zijn arrestatie, zo geeft ook de Officier van Justitie toe. Maar door alle commotie die inmiddels rond de zaak is ontstaan, zijn de agenten daar inmiddels wel genoeg voor gestraft.
Natuurlijk
zou men kunnen betogen dat in beide voorbeelden sprake is van
“dubbele standaarden”. Men heeft de mond vol over vrijheid van
meningsuiting, maar die geldt eigenlijk vooral voor witte mensen.
Waar vorig jaar nog 200 anti-racistische activisten met
geweld werden gearresteerd om
überhaupt maar te voorkomen dat zij hun mening over Zwarte Piet
zouden uiten, wordt een klein groepje extreem-rechtse, witte mannen
toegestaan om onder het toeziend oog van de politie een snelweg te
blokkeren, om zo anderen hun democratische demonstratierecht te
ontnemen.
Is het optreden van de politie (en de burgemeester die het
protest in Dokkum uiteindelijk verbood) niet bijzonder hypocriet? De
kans is ook significant kleiner dat politieagenten de dans
ontspringen wanneer zij – nota bene duidelijk zichtbaar op
beeldmateriaal – buitenproportioneel geweld gebruiken tegen een wit
persoon. Sterker: het is niet onwaarschijnlijk dat men Henriquez op
een heel andere manier had benaderd als hij wit was geweest. Kunnen
we niet op z’n minst vaststellen dat zowel het OM als de politie
inconsistent zijn in hun benadering en behandeling van verdachten?
Veel mensen – inclusief veel zelfverklaarde anti-racisten – zullen inderdaad betogen dat dít het ware probleem is van een racistische samenleving: waar sommige mensen altijd het voordeel van de twijfel genieten, worden anderen stelselmatig achtergesteld. Witte mensen worden per definitie betrouwbaarder, eerlijker en oprechter gevonden dan bruine of zwarte mensen. Iedereen in dit land is gelijk, maar sommigen zijn in de praktijk gelijker. En daar hebben witte mensen stelselmatig voordeel aan: op de werkvloer, op straat of in de rechtszaal. Die inconsistentie, en het “witte privilege” dat er de facto op volgt, is natuurlijk oneerlijk.
Maar dat is echt slechts een deel van het verhaal. Want intussen heeft het er alle schijn van dat de zaak-Henriquez op alle mogelijke manieren werd gefrustreerd. Het OM gebruikte beeldmateriaal van inferieure kwaliteit terwijl er betere beelden beschikbaar waren. Hangende het onderzoek werd het de verdachte agenten toegestaan om met elkaar te overleggen via een appgroep. En diverse politici – waaronder de toenmalige Haagse burgemeester Van Aartsen – waren er als de kippen bij om de agenten te verdedigen, nog voordat het onderzoek was afgerond. Het lijkt erop, met andere woorden, dat de agenten in kwestie actief werden en worden geholpen.
Hetzelfde kan gezegd worden van de gebeurtenissen in Friesland, afgelopen week: bewindslieden en politieagenten doen geen enkele moeite om hun goedkeuring te verbergen. De extreem-rechtse activisten die niet alleen een gevaarlijke verkeerssituatie creëerden, maar ook hun niet-witte medeburgers een elementair recht ontnamen, kregen letterlijk schouderklopjes van de aanwezige politie. Wanneer zelfs leden van het kabinet vervolgens zeggen wel “begrip” te hebben voor deze actie, is dat niet minder dan een aanmoediging om een volgende keer hetzelfde te doen!
In beide gevallen is niet slechts sprake van het spreekwoordelijke “meten met twee maten”. Nee, hier wordt een deel van de mensen in Nederland actief hun rechten ontzegd. Het probleem is niet dat men hypocriet of inconsistent is, maar dat geweld en repressie (van staatswege of door andere burgers) worden gelegitimeerd of zelfs gefaciliteerd. Niet de “dubbele standaard” is het probleem, maar onvervalste witte suprematie.
Wit privilege
Maar
als die “dubbele standaard’ niet het échte probleem is, dan
heeft dat wellicht ook consequenties voor ons gebruik van de term
“wit privilege”, dat inmiddels sterk is doorgedrongen in
anti-racistische kringen. Natuurlijk heeft dit concept een hoop
(witte) mensen aan het denken gezet over hun positie en rol in de
samenleving, en wellicht is dat winst. Maar zoals Sandew
Hira eerder al heeft betoogd,
leidt het er ook toe dat een fundamenteel onrecht verkeerd wordt
begrepen als een kwestie van voorrecht. De geschiedenis van racisme,
zo benadrukt Hira, is er een van onderdrukking, uitbuiting en geweld.
Het concept van “wit privilege” maakt dit onrecht grotendeels
onzichtbaar. Het impliceert dat witte mensen vooral onbedoeld
profiteren van racisme – en niet dat ze het ook op allerlei
manieren faciliteren en legitimeren, en daar concrete belangen bij
hebben.
Hira’s
kritiek kan ook worden toegepast op ons gebruik van termen als
“hypocrisie”, “inconsistentie’, en ‘dubbele standaarden”.
Niet alleen impliceren dergelijke termen dat racisme vooral
“oneerlijk” is – in plaats van simpelweg gewelddadig. Maar ze
suggereren ook dat racisme vooral witte mensen bevoorrecht, terwijl
het tegendeel eerder het geval lijkt te zijn: racisme benadeelt
bruine en zwarte mensen, en legitimeert hun onderdrukking en
uitbuiting.
Door gewelddadig politieoptreden of de selectieve
toepassing van burgerrechten als “inconsistent” af te doen, wekt
men de suggestie dat witte mensen nu eenmaal “niet beter weten”.
Men verdoezelt zo de concrete verantwoordelijkheden die witte mensen
hebben voor de instandhouding van onrecht en ongelijkheid. De
implicatie, met andere woorden, is dat witte mensen in
beginsel “onschuldig” zijn aan
het racisme dat deze samenleving tot op het bot verdeelt.
Anti-racisme en taalgebruik
Wat voor gevolgen heeft dit voor de strijd tegen racisme? In iedere politieke strijd zijn de taal men bezigt en de begrippen die men hanteert van groot belang. Alleen wanneer het ons helder voor ogen staat waar we precies tegen strijden, kunnen we ook de juiste middelen en strategieën ontwikkelen om de strijd op langere termijn te winnen.
Voor witte anti-racisten in het bijzonder is het zaak om de eigen argumenten en terminologie kritisch tegen het licht te houden: in hoeverre reproduceert of normaliseert de taal die wij dagelijks gebruiken om racisme bespreekbaar te maken, juist het soort racistische relaties waar we tegen strijden? In hoeverre helpt het ons om echt te begrijpen wat er hier op het spel staat – om er vervolgens tegen te kunnen handelen? Wat maakt ons taalgebruik zichtbaar, en wat wordt er op deze manier juist onbedoeld aan het zicht onttrokken?
Wie zich dergelijke vragen stelt, moet concluderen dat termen als “inconsistentie”, “hypocrisie” en “dubbele standaarden” niet afdoende zijn om het werkelijke probleem van racisme te benoemen. Laten we het beestje bij de naam noemen: racisme is een vorm van geweld. Het is niet – of in ieder geval niet alleen – het product van naïviteit, maar wordt op allerlei wijzen actief gefaciliteerd, ook door onze politieke instellingen en vertegenwoordigers. De gebeurtenissen van afgelopen dagen zijn hiervan slechts een zoveelste illustratie.
Mathijs van de Sande
Zie ook:
'Zwarte piet (black pete) is gelegaliseerd en gesubsidieerd racisme, daarnaast is het een vernedering en belediging voor gekleurde Nederlanders'
'Zwarte piet moet voorgoed naar de afvalbak van de samenleving: teken de open brief'
'Zwarte piet beschermd door racisten en fascisten, zelfs op Radio1'
'De strijd tegen Zwarte Piet van dit weekeinde in persoonlijke
actieverslagenuit zeven steden'
'Twan Huys 'laat zich ringeloren' door een rechtse extremist in portie zwarte piet propaganda'
'Zwarte piet: de Nederlandse wet voorziet niet in het aanpakken van deze zware vernedering die gekleurde mensen jaarlijks ten deel valt..........'
'Politie 'betreurt' het niet optreden tegen pro-zwarte piet terreur op snelweg richting Dokkum........'
'Wanneer wordt Nederland volwassen en schaffen we Zwarte Piet af?'
'Wie zijn de pietofielen? Van seksueel gefrustreerde conservatieven tot die hards die terugverlangen naar de slavernij (tweets)'
'“Traumatische ervaring voor kinderen”' (protest tegen zwarte piet......) Voor meer Doorbraak berichten over zwarte piet, ga naar de website.
'Mitch Henriquez, slachtoffer van marteling middels nekklem: of hoe men alweer zwaar onrecht zal 'rechtspreken.......'' (klik ook op de links onder dat bericht voor meer berichten over Mitch Henriquez)
'Rutte preekt fatsoen....... ha! ha! ha! ha! ha! ha! ha! ha!'
''Roelof van de redactie': "We gaan deze uitzending niet vervuilen met zwarte piet bagger!"'
'Zwarte piet reden voor bedreigen van Ombudsvrouw Kalverboer.........'
'Aboutaleb 'boos' op vreedzame demonstranten, dit vanwege zwarte piet verdriet in de tere witte kinderziel..........'
'Jos Palm (OVT) wil het absoluut niet over zwarte piet hebben, maar vraagt gast wel naar sinterklaasviering...... ha! ha! ha! ha! ha! ha!'
'HSP van Wijsmuller wenst zwarte piet niet meer te subsidiëren.......'
'Bert Huisjes (WNL) moest lachen als reactie op de racistische en uiterst vernederende 'grap' van Giel Beelen........' (een 'mooi voorbeeld' van hoe zelfs zogenaamde volwassen intellectuelen het de normaalste zaak van de wereld vinden, om met een halve grijns op de bek, de gekleurde medemens te pesten en beledigen.......)
'Zijlstra: RTL heeft zwarte piet vermoord en Roemer wast de handen in witte onschuld.........'
'Van der Steur gaat zwarte piet gefaseerd uitschakelen (tot maart volgend jaar...) ha! ha! ha! ha! ha! ha!'
'En ook de NOS ('onafhankelijke' zendgemachtigde) gaf op haar webpagina nog een extra 'mooi voorbeeld van hoe dom de gekleurde Nederlandse medemens eigenlijk is......' Daar kunt u lezen hoe dom zwarte piet 'wel niet' is en dat uit de mond van 'niemand minder' dan sinterklaas...........
'Zwarte Piet in Den Haag met 'anarchisten partij' HSP in het college..............'
'Zwarte piet activisten vallen school binnen om leerlingen te indoctrineren.....'
